VDES (AIS 2.0) Nedir? Nasıl çalışır?
VDES – VHF Data Exchange System (VHF Veri Değişim Sistemi (AIS 2.0), IALA tarafından geliştirilmekte olup, AIS’nin yetenekleri üzerine inşa edilen ve sistem üzerinden veri için artan gereksinimleri karşılayan radyo spektrumunun etkili ve verimli bir kullanımı olarak görülebilir.
AIS için kullanılanlardan daha yüksek veri hızları sağlayan yeni teknikler, VDES’in temel bir unsurudur. Dahası, VDES ağ protokolü, her VDES mesajının yüksek bir alım güveniyle iletilmesi için veri iletişimi için optimize edilmiştir. VDES, coğrafi bir alandaki gemilere (broadcast-yayın), coğrafi bir alandaki belirli bir gemiye veya bir gemi grubuna (adresli) veya bir gemi filosuna (adresli) veri sağlamayı içeren AIS’e benzer bir şekilde dijital veri değişimi yeteneğini sağlar.
AIS, seyrüsefer güvenliği için önemli bir araç olarak bilinir ve kabul edilir ve SOLAS gemileri (Sınıf-A) için zorunludur. Deniz VHF veri aktarımına olan talebin artmasıyla birlikte, AIS deniz güvenliği, deniz durum farkındalığı ve liman güvenliği için yoğun bir şekilde kullanılır hale gelmiştir.
Sonuç olarak, AIS Ch1 ve AIS Ch2’nin (VHF Ch87 ve Ch88) aşırı yüklenmesi ek AIS kanallarına ihtiyaç duyulmasına neden olmuştur.
Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU), dijital iletişimlerin verimliliğini ve gerekliliğini kabul etmiş, teknik standartlar üretmiş ve veri iletimi için kanalları belirlemek üzere VHF deniz bandını (Radyo Yönetmelikleri Ek 18) revize etmiştir. Hem analog ses iletişimlerinin hem de dijital iletişimlerin bandı paylaşacağı kabul edilmektedir. IALA tarafından öngörülen ve ITU’ya sunulan VDES, e‐Navigasyon ve GMDSS Modernizasyonu için temel dijital iletişim katkılarıyla birlikte AIS’i koruma ihtiyacını ele almaktadır.
VHF deniz bandı (Radyo Yönetmelikleri Ek 18) başlangıçta 25 kHz bant genişliğinde sesli iletişim iletimi için kullanıldı. ITU, çağrı ve tehlike iletişiminin daha sağlıklı olmasını sağlamak için ilk deniz veri iletim sistemi olan DSC’yi (Digital Selectice Call – Dijital Seçmeli Çağrı) tanıttı.
VHF DSC, modern veri standartlarına göre yavaş ancak çok sağlam olan 1,2 kbps’de veri iletir. IMO’nun seyrüsefer güvenliğini iyileştirme talebi üzerine ITU, gemiler, kıyı istasyonları, navigasyon yardımcıları ve arama ve kurtarma cihazları için 9,6 kbps’de navigasyon ve tanımlama verileri sağlayan başka bir VHF veri iletim sistemi olan AIS’i tanıttı.
ITU, 2012 yılında spektrum verimliliğini artırmak amacıyla 307,2 kbps’ye kadar veri hızlarında 25 kHz, 50 kHz ve 100 kHz bant genişliği seçeneklerine sahip yeni bir standart tanıttı. VHF deniz bandında hem ses hem de veri iletişimi bir arada bulunabilir.
Yazılım tanımlı radyoların (Software Defined Radio – SDR) tanıtımı da dahil olmak üzere deniz telsiz teknolojisindeki gelişmeler, mevcut VHF deniz bandı spektrumu üzerinden dijital veri alışverişi için geliştirilmiş yeteneklerle birleşince VHF Veri Değişim Sistemi’nin (VDES) geliştirilmesiyle sonuçlandı.
VDES, AIS’in geliştirilmesiyle kazanılan deneyime dayanır ve ayrıca belirli bir gemiye (adresli); çevredeki tüm birimlere (broadcast-yayın); bir gemi grubuna (adresli); veya bir gemi filosuna (adresli) iletişim yapma yeteneği sağlar.
WRC-15’in sonucu olarak, VDES için ITU standardı, Tavsiye ITU-R M.2092-0 onaylandı. Geriye kalan bir sorun, WRC-19’da onaylanması hedeflenen VDE kanalları için uydu bileşeninin onayıdır.
