Internet tabanlı AIS gemi takip sistemleri güvenli mi?
Internet tabanlı (Marintraffic, GemiTrafik, Fleetmon, mAIS, OnCourse vb) AIS takip sistemleri özellikle amatör denizciler, yatçılar ve özel tekneler tarafından yoğun olarak kullanılmakta, seyir güvenliği yardımcısı olarak tercih edilmektedir.
Gerçek bir AIS receiver (alıcı) veya AIS transponder (verici-alıcı) sahibi olmanın yüksek ekonomik maliyetleri nedeni ile gerçek AIS cihazı kullanma mecburiyeti olmayan özel teknelerde kullanımı her geçen gün artan bu internet tabanlı sistemlerin gerçek AIS sistemlerine göre farklarını, avantaj ve dezavantajlarını bu yazıda ele almak istedik.
En özet haliyle aşağıdaki şemada görüldüğü gibi Internet tabanlı AIS gemi takip sistemleri gemiden çıkan ilk sinyalin telefon tablet veya bilgisayarınızdaki ekranda görülmesine kadar arada pek çok aşamadan geçer, bu aşamaların en önemlisi “Amatör Alıcı İstasyon (Amateur Receiving Station)” dur. (Bknz: Bir AIS istasyonu kurmak)
Amatör alıcı istasyonlar, adından da anlaşılacağı üzere bulundukları bölgedeki gemilerden yayınlanan gerçek AIS sinyallerini kendi imkanları dahilinden alıp, duruma göre işleyip (veri birleştirme, ayıklama vb.) internet üzerinden veri işleme merkezine ileten, çok büyük kısmı tamamı ile gönüllülük esasına göre çalışan, yaptıkları bu hizmet karşılığı para kazanmayan, daha çok telsizcilik ve denizcilikle ilgili amatör kişilerdir.
Bu istasyonların bulundukları bölgedeki (kapsama alanı) gemilerden yayınlanan AIS sinyallerini doğru, eksiksiz ve gecikmesiz olarak veri işleme merkezi iletmeleri kullandıkları anten, kablo, AIS alıcısı (receiver), varsa kullandıkları bilgisayar sistemleri ve arabirimler ve internet cihazlarının kalitesi ve işletme özelliklerine göre ciddi olarak değişmektedir.
İstatistik ve tecrübeler göstermektedir ki bu istasyonların sinyal alma verimleri %90 ile %10 arasında değişmektedir. Yani en kötü ihtimalde bulundukları bölgedeki örneğin 10 gemiden 9 tanesini görememe/gösterememe ihtimali vardır.
Ayrıca yine aradaki sinyal işleme ve internet üzerinden aktarma işlemleri nedeni ile gecikme veya silinmeler olabilmektedir.
Amatör alıcı istasyonların çok büyük bölümü gönüllü telsiz ve deniz meraklıları tarafından işletildiğinde hangi istasyonun nasıl bir altyapıya ve verimliliğe sahip olduğunu bilmek mümkün değildir. (Verimliliği göstermese de sistem üzerinden istasyonların kapsama alanı, çalışma saatleri ve aldıkları sinyal istatistikleri görülebilir.)
Bu nedenlerle hiçbir zaman Internet tabanlı AIS gemi takip sistemleri %100 güvenli bir seyir yardımcısı olarak görülmemeli, bu sisteme güvenerek rahat davranılmamalı, gerçek insan gözü ile yapılan seyrüsefer (navigasyon) ‘in önüne geçmemelidir.
Diğer yandan gerçek bir AIS cihazı (receiver veya transponder) ile bulunduğunuz deniz aracının anten ve kablo-konnektörlerin kalitesine bağlı olarak %90-99 verimle çevrenizdeki gemileri takip edebilirsiniz. (Tek kanallı AIS receiverlerde verim %50-75 ‘e düşebilir.)
Ayrıca bu sistemin en büyük avantajı olan sizin gemileri görmeniz değil karşınızdaki gemilerin sizi görmesini sağlamak için AIS Transponder (verici+alıcı) cihazı sahibi olmanız seyir güvenliğinizi en yüksek seviyeye taşıyacaktır.
Daha önceki RADAR REFLEKTÖRLERİ yazımızda ahşap, fiber ve küçük teknelerde kullanılan RADAR Reflektörlerinin aslında büyük gemilerin bizi görmesi için yetersiz olduğunu grafiklerle anlatmıştık. Bu nedenle ticari gemi trafiği yoğun yerlerde (Marmara, Boğazlar vb.) seyir yapanlar için AIS Transponder sahibi olmalarını önemle tavsiye ederiz.
